Projekt Zdrowie
Sochaczew
INSULINOOPORNOŚĆ – co to takiego i jak sobie z tym radzić?
Jest to stan, w którym dochodzi do upośledzenia działania insuliny - tkanki stają się mniej wrażliwe na insulinę. W takiej sytuacji poziom insuliny w surowicy krwi jest podwyższony lub prawidłowy, jednak nie spełnia ona swojej funkcji.
No dobrze, to jakie są funkcje insuliny i dlaczego jej prawidłowe działanie jest dla nas ważne…
Jest to hormon wytwarzany przez trzustkę. Główną rolą insuliny jest udostępnienie/przenoszenie glukozy do wnętrza komórek naszego ciała i tym samym obniżanie jej poziomu we krwi.
W poprawnie działającym organizmie insulina przyłącza się do receptorów insulinowych znajdujących się na błonie komórkowej, umożliwiając tym samym przejście glukozy do wnętrza komórki. Niestety w momencie kiedy komórka staje się OPORNA, insulina nie ma możliwości przyłączyć się do jej receptora przez co glukoza pozostaje dalej w krwioobiegu, a poziom cukru we krwi rośnie.
Nasz organizm dostając sygnał o ciągłym podwyższonym poziomie cukru we krwi zaczyna produkować jeszcze więcej insuliny, a nasze komórki z czasem stają się coraz bardziej na nią oporne - zatacza się błędne koło.
W efekcie takiego działania, nasza trzustka wydziela coraz większe ilości insuliny, co prowadzi w początkowej fazie do ich przerostu, a następnie obumierania. Konsekwencją zaniedbania i rozwoju insulinooporności będzie cukrzyca typu II.
Jak zdiagnozować insulinooporność?
Najlepszą metodą jest wykonanie tzw. krzywej glukozowej i insulinowej w trzech punktach, która polega na ocenie stężenia glukozy i insuliny na czczo, oraz po 1 i 2 godzinach po podaniu testowej dawki glukozy (75g) rozpuszczonej w 250–300 ml wody, które należy wypić w ciągu 5 minut.
Na podstawie wyników stwierdza się lub wyklucza insulinooporność.
Ogólnie przyjęte normy, mówią że prawidłowa krzywa insulinowa powinna być na czczo niższa niż 10. W przedziale 30-60 min powinien następować największy wyrzut insuliny.
- na czczo do 10 μIU/ml,
- po 1h do 50 μIU/ml,
- po 2h do 30 μIU/ml
Normy dla glukozy:
- Na czczo:70-99 mg/dl
- Po 2h: <140 mg/dl
Kolejnym sposobem jest metoda HOMA (Homeostatic Model Assessment), której podstawą jest pobranie krwi od pacjenta, wyznaczenie w niej stężenia glukozy i insuliny oraz wyliczenie za pomocą odpowiedniego wzoru tzw. wskaźnika insulinooporności (HOMA-IR).
W przypadku stwierdzenia insulinooporności konieczna jest modyfikacja stylu życia. Aby poprawić wrażliwość tkanek na insulinę konieczne jest wprowadzenie do codzienności umiarkowanej dawki ruchu (np. nordic walking, spacery, rower), a także odpowiednia dieta. Podstawą leczenia dietetycznego jest przede wszystkim zmniejszenie masy ciała(u osób otyłych) i utrzymanie stabilnego poziomu cukru we krwi.
Ogólne zasady diety w insulinooporności:
- dieta oniskim indeksie glikemicznym,
- zwiększenie spożycia błonnika pokarmowego, pochodzącego z pełnoziarnistych produktów zbożowych, roślin strączkowych, warzyw i owoców,
- ograniczenie/wykluczenie żywności przetworzonej, słodzonych napoi, soków, suszonych owoców, słodyczy, oczyszczonych produktów zbożowych (biała mąka, białe pieczywo), które gwałtownie podnoszą poziom cukru i w konsekwencji insuliny we krwi,
- ograniczenie spożycia tłuszczu zwierzęcego na korzyść olejów roślinnych (szczególnie dobrej jakości oliwa, olej z czarnuszki, olej lniany),
- systematyczna kontrola wielkości porcji spożywanych posiłków, przekąsek i częstotliwości jedzenia,
- zmniejszenie spożycia potraw smażonych (na korzyść pieczonych, gotowanych),
- stosowanie przypraw – np. cynamon spowalnia opróżnianie żołądka, przez co spowalnia przejście glukozy do krwi. Imbir, kurkuma czy bazylia nie tylko nadają wyśmienity smak, ale także zmniejszają wchłanianie glukozy. Czarnuszka z kolei obniża stężenie glukozy i insuliny na czczo. Aby wzmocnić jej działanie, należy spożywać jedną łyżeczkę tuż przed snem.
Nadmiar cukru krwiobiegu (a taki właśnie stan utrzymuje się permanentnie w sytuacji insulinooporności) i oprócz cukrzycy typu II może prowadzić również do otyłości, rozwoju chorób serca, PCOS, niealkoholowego stłuszczenia wątroby, nowotworów, jak również negatywnie wpływać na funkcje mózgu.
Aby nie dopuścić do tych schorzeń, ważna jest regulacja gospodarki glukozowo-insulinowej w jak najszybszym czasie.
